ఇదం జ్ఞానముపాశ్రిత్య

ఇదం జ్ఞానముపాశ్రిత్య మమ సాధర్మ్యమాగతాః। సర్గేఽపి నోపజాయంతే ప్రళయే న వ్యథంతి చ॥2॥ శ్రీమద్భగవద్గీత...చతుర్దశాధ్యాయము గుణత్రయ విభాగ యోగము కృష్ణుడు అర్జునుడికి చెబుతున్నాడు.అర్జునా!ఈ జ్ఞాన యోగమును ఎవరు ఆచరిస్తారో,వాళ్ళందరూ తప్పకుండా నా స్వరూపాన్ని పొందుతారు.జననమరణాలకు అతీతంగా వుండే మోక్షాన్ని పొందుతారు.వాళ్ళు ప్రళయకాలంలో భయాందోళనలకు లోనవరు.అంటే శరీరం అంత్య దశలో కూడా నిర్మల చిత్తంతో వుండగలుగుతారు.

పరంభూయః ప్రవక్ష్యామి

శ్రీమద్భగవద్గీత...చకుర్దశాధ్యాయము గుణత్రయవిభాగయోగము శ్రీభగవానువాచ.... పరం భూయః ప్రవక్ష్యామి జ్ఞానానాం జ్ఞానముత్తమం। యద్ జ్ఞాత్వా మునయస్సర్వే పరాం సిద్ధిమితో గతాః॥1॥ కృష్ణుడు అర్జునుడికి చెబుతున్నాడు.నేను జ్ఞానం గురించి ఇంతకు ముందు కొంత చెప్పి వున్నాను.అన్ని రకాల జ్ఞానాలలోకి అత్యంత ఉత్తమ మైన జ్ఞానం ఏదంటే,పరమజ్ఞానం అని నేను చెబుతాను.ఈ జ్ఞానం గురించి క్షుణ్ణంగా తెలుసుకున్న మునులందరూ ముక్తులు అయ్యారు.పరమపదాన్ని పొందారు.మోక్షం సంపాదించారు.ఆ జ్ఞానం గురించి మరలా నీకు నేను చెబుతాను.

క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞయో రేవం

క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞయో రేవం అంతరం జ్ఞానచక్షుషా। భూత ప్రకృతి మోక్షం చ యే విదుర్యాంతి తే పరమ్॥35॥ ఇతి శ్రీమద్భగవద్గీతా సూపనిషత్సు బ్రహ్మవిద్యాయాం యోగశాస్త్రే శ్రీకృష్ణార్జున సంవాదే క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగయోగో నామ త్రయోదశాధ్యాయః శ్రీకృష్ణుడు అర్జునుడితో ఇలా అంటున్నాడు.అర్జునా!ముందర మనం క్షేత్రము,క్షేత్రజ్ఞుడు మధ్య తేడా తెలుసుకో గలగాలి.వికార సహితమయిన ఈ ప్రకృతి నుండి ముక్తి పొందే మార్గం కనుక్కోవాలి.అంటే,సర్వభూతాలకు సహజ సిద్థంగా వుండే వికారాలు,మాయా బంథాలనుంచి బయటపడే మార్గం,తమ తమ జ్ఞాన నేత్రాలతో చూడగలగాలి.అలా ప్రామాణికంగా చూడగల మహాత్ములు ఆ పరబ్రహ్మ,పరమాత్మను చూడగలుగుతారు,చేరుకోగలుగుతారు.అంటే ఇక్కడ క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞులను చూడగలిగే కళ్ళనే మనం జ్ఞానం అని అంటాము.ఎందుకంటే జ్ఞానం పరమాత్మ సాక్షాత్కారానికి తొలి మెట్టు.

యథా ప్రకాశయత్యేకః

యథా ప్రకాశయత్యేకః కృత్స్నం లోకమిమం రవిః। క్షేత్రంక్షేత్రీ తథా కృత్స్నం ప్రకాశయతి భారత॥34॥ శ్రీమద్భగవద్గీత...త్రయోదశాధ్యాయము క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగయోగము కృష్ణుడు అర్జునుడికి సులభతరంగా అర్థం కావాలి అని శతవిథాల ప్రయత్నిస్తున్నాడు.హే అర్జునా!హే భరతశ్రేష్టా!సూర్యుడు ఒక్కడే కదా ఉండేది. కానీ ఆయన ఈ జగత్తునంతా ప్రకాశింప చేస్తున్నాడు కదా!అలాగే క్షేత్రజ్ఞుడు అయిన పరమాత్మ క్షేత్రములు అయిన సర్వ దేహాలనూ ప్రకాశింప చేస్తున్నాడు.వాటిని చేతనత్వముతో నింపుతున్నాడు.

యథా సర్వగతం సౌక్ష్మాత్

యథా సర్వగతం సౌక్ష్మాత్ ఆకాశం నోపలిప్యత్। సర్వత్రావస్థితో దేహే తథాఽఽత్మా నోపలిప్యతే॥33॥ శ్రీమద్భగవద్గీతా...త్రయోదశాధ్యాయము క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగయోగము కృష్ణుడు అర్జునుడికి ఇంకా వివరిస్తున్నాడు.అర్జునా!నీకు తెలుసు కదా ఆకాశం అంతటా వ్యాపించి వుంటుంది అని.కానీ అది సూక్ష్మభావం వలన దేనినీ అంటదు.సరిగ్గా ఈ గుణం మనదేహంలో వుండే ఆత్మకు కూడా వర్తిస్తుంది.అలా ఎలా?ఎందుకు?అని అంటావా?చెబుతా విను.ఆత్మ అనేది గుణాలకు అతీతమయినది.కాబట్టి అది వివిథ శరీరాలలో ఉన్నా,వాటి గుణాలు ఏవీ దానికి లిప్యంకావు.అంటే అంటనే అంటవు.

అనాదిత్వాన్నిర్గుణత్వాత్

అనాదిత్వాన్నిర్గుణత్వాత్ పరమాత్మాఽయ మవ్యయః। శరీరస్థోఽపి కౌంతేయ!న కరోతి న లిప్యతే॥32॥ శ్రీమద్భగవద్గీత...త్రయోదశాధ్యాయము క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగయోగము కృష్ణుడు అర్జునుడికి అర్థం అయేలా చెప్పేదానికి ప్రయత్నిస్తున్నాడు.అర్జునా!పరమాత్మ అనేదానికి పుట్టుక లేదు.ఎలాంటి వికారాలు,వాసనలు,గుణగణాలు లేవు.అది మన దేహంలో ఉంటుంది.పరమాత్మ నిర్వికారంగా,నిరామయంగా,చావు పుట్టుకలు లేని,అవినశ్వరమయిన కారణంగా అది దేహంలో వున్నా కర్తృత్వంగానీ,కర్మఫలంగానీ అంటకుండా ఉంటుంది.ఇవేవి దానికి అంటవు,ఉండవు.

యదా భూతపృథగ్భావం

యదా భూతపృథగ్భావం ఏకస్థ మనుపశ్యతి। తత ఏవ చ విస్తారం బ్రహ్మ సంపద్యతే తదా॥31॥ శ్రీమద్భగవద్గీత....త్రయోదశాధ్యాయము క్షేత్ర క్షేత్రజ్ఞ విభాగయోగము కృష్ణుడు అర్జునుడితో ఇలా చెబుతున్నాడు.అర్జునా!మొదట మనం అన్ని భూతాలను ఆత్మపరంగా చూడటం నేర్చుకోవాలి.ఈసృష్టిలో వుండే ప్రతి అణువు పరమాత్మ నుండే పుట్టిందని గ్రహించాలి.అంతేకాదు.అవన్నీ కూడా ఆత్మగతమై,సర్వత్రా నిండి వున్నాయని అర్థం చేసుకోవాలి.ఇదంతా జీర్ణించుకున్న మానవుడే బ్రహ్మత్వాన్ని పొందగలడు.ఈ మహనీయమయిన దశ మానవుడికి ఎప్పుడు ప్రాప్తిస్తుందో,ఆ క్షణంలోనే బ్రహ్మలో ఐక్యంకాగలడు.